کارشناسان برای اولین بار این بیماری را در سال ١٩۴۴ در منطقه «کریمه» کشف کردند. آنھا بعدا در سال ١٩۶٩ متوجه شدند که منبع اصلی آن منطقه کنگو بوده است. امروزه محققان آثاری از شیوع تب کریمه کنگو در اروپای شرقی، اروپای جنوبی، سراسر دریای مدیترانه، شمال غربی چین، آسیا، آفریقا، خاورمیانه و شبه قاره هند یافته‌اند.
عامل اصلی ابتلا به این بیماری، یک ویروس به شدت واگیردار است که اغلب توسط کنه منتقل می‌شود. در واقع یک بیماری مشترک میان انسان و حیوان است و آثاری از ابتلا به تب کریمه کنگو در دام یا سگ مشاهده شده است. به همین دلیل می‌تواند باعث انتقال سریع‌تر این بیماری به انسان در اثر تماس با گوشت آلوده یا حیوانات اهلی و وحشی شود.
تب کریمه کنگو چگونه گسترش می‌یابد؟
یکی از سوالاتی که اغلب افراد با آن مواجھه هستند این است که آیا تب کریمه کنگو واگیردار است؟ طبق شواهد موجود، کنه‌های ایکسودید یا سخت می‌توانند از طریق نیش زدن به عنوان ناقل عمل کنند. علاوه بر این، ممکن است ویروس تب کریمه کنگو از طریق تماس با بافت یا خون حیوانات آلوده به خصوص انواع دام در زمان ذبح به انسان منتقل شود.
بسیاری از حیوانات اهلی یا وحشی (از جمله گاو، گوسفند و بز) می‌توانند میزبان این ویروس باشند. ویروس تب کریمه کنگو همچنین از طریق تماس با خون یا مایعات بدن آلوده از فردی به فرد دیگر، به خصوص در مراکز بیمارستانی با بھداشت ضعیف، سرایت می‌کند. اصولا کادر درمان، کارگران کشتارگاهھا و دامداران بیشتر از همه در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. باید گفت که یک ویروس خاص است که به راحتی از راه نیش کنه سخت یا تماس با بافت‌های آلوده منتقل می‌شود.
علائم تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چیست؟
سردرد، سرگیجه، تب شدید، درد کمر یا گردن درد مفاصل، درد‌های عضلانی، دل درد، استفراغ، اسھال، چشم‌های قرمز یا دردناک و… نام برد.
امین اسدی، مشاور معاون وزیر و مدیرکل روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور در خصوص «شیوع بیماری تب کریمه کنگو در کشور»، گفت: بنابر اعلام وزارت بهداشت و درمان ۱۸ نفر از هموطنان عزیز به بیماری تب کریمه کنگو مبتلا شده‌اند که متاسفانه یک نفر فوت شده است.
وی با بیان اینکه شرایط تشخیص و درمان بیماری تب کریمه کنگو در کشور مهیا شده است، افزود: تب کریمه کنگو بیماری مشترک بین انسان و دام است که در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی، انسان مبتلا خواهد شد.
مشاور معاون وزیر و مدیرکل روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور اظهار داشت: این بیماری با رعایت اصول بهداشتی مذکور شامل حذف کنه ناقل بیماری از طریق سمپاشی و حمام دادن دام‌ها و سمپاشی و ضدعفونی اماکن دامی طبق نظر دامپزشکی، خودداری از له کردن کنه با دست یا روی بدن دام، خودداری از تماس غشا‌های مخاطی بدن (نظیر چشم و دهان) با ترشحات و خون دام آلوده، خودداری از کشتار دام در محل‌های غیرمجاز، تهیه گوشت مورد نیاز از محل‌های مطمئن و تحت نظارت دامپزشکی، نگهداری گوشت تازه دام به صورت کامل به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۲ تا ۴ درجه سانتیگراد (دمای یخچال)، روش‌های حفاظت شخصی در تماس با ترشحات و خون حیوان (پوشیدن دستکش، لباس بلند، چکمه، ماسک و عینک)، اجتناب از خوردن جگر خام و نیم پخته و … قابل کنترل است.
به گفته سخنگوی سازمان دامپزشکی کشور، ویروس در برابر حرارت حساس است؛ بنابراین پختن گوشت باعث از بین رفتن آن می‌شود.
وی افزود: تولید کنندگان و افرادی که در کشتارگاه‌ها و مراکز بسته‌بندی کار می‌کنند، در صورت ایجاد هرگونه زخم یا جراحت جلدی در حین کشتار و با بروز علائم بیماری، سریعا به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند.
مسعود مردانی استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی «درباره بیماری تب کریمه کنگو» ٬ بیان داشت: این بیماری مشترک بین انسان و حیوان است؛ یعنی بیماری در حیوان آلوده وجود دارد و با تماس با حیوان توسط افراد از راه انتقال از نیش کنه که روی پوست حیوانات لانه‌گزینی کرده‌اند و از طریق تماس با بافت، گوشت و خون حیوانات آلوده انتقال پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه بیماری تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یک بیماری شغلی نیز محسوب می‌شود٬ گفت: این بیماری در کشاورزان، دامداران، قصاب‌ها و افرادی که در بسته‌بندی مواد غذایی فعالیت دارند شیوع دارد.
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به نشانی‌های این بیماری٬ خاطرنشان کرد: شروع بیماری تب کنگو با تب، سردرد، تهوع، بروز دانه‌های روی بدن، گاهی اسهال و بعد از آن خونریزی از بینی، لثه و دهان، معده و روده بروز می‌کند و گسترش می‌یابد و منجر به شوک خونریزی‌دهنده می‌شود؛ یعنی همه جای بدن دچار خونریزی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ۵ تا ۳۰ درصد مبتلایان به این بیماری ممکن است دچار مرگ شوند، اظهار داشت: این بیماری در سیستان و بلوچستان، فارس، اصفهان و جنوب کرمان بیشتر بوده است؛ ضمن اینکه اخیرا نیز تعدادی از افرادی که در زابل ساکن بوده‌اند و به منطقه علی‌آباد کتول در استان گلستان رفته‌اند، این بیماری را از طریق دام‌های خود به این استان انتقال داده‌اند.
مردانی با اشاره به روش‌های پیشگیری از بیماری تب‌کنگو٬ اظهار داشت: پرستاران و پزشکانی که در مواجهه با چنین بیمارانی هستند حتما باید از دستکش، ماسک و گان استفاده کنند؛ ضمن اینکه افرادی که به شغل قصابی مشغول بوده و در کار‌های مربوط به بسته‌بندی مواد پروتئینی و غذایی فعالیت دارند حتما باید دستکش به دست کنند تا در هنگام مواجهه با خون و بافت‌های آن، از ابتلای به این بیماری جلوگیری شود.
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تأکید بر اینکه مردم در هنگام استفاده از جگر و گوشت حتما باید آن‌ها را مغزپخت و به صورت کاملا پخته شده یا کباب شده مصرف کنند، تصریح کرد: در مناطق روستایی اگر با حیوانات مبتلا با این بیماری مواجه شدند، سریعا باید مورد را به اداره دامپزشکی اطلاع دهند؛ چرا که ممکن است هنگام سر بریدن این حیوان، بیماری انتقال داده شود.
وی در پاسخ به این پرسش که «آیا باید از خرید گوشت خودداری کنیم؟»، تأکید کرد: وقتی گوشت حیوانی بعد از ۲۴ ساعت نگهداری شود دیگر جای نگرانی نیست؛ چرا که بعد از ۲۴ ساعت یک جمود نعشی در حیوان اتفاق می‌افتد که باعث می‌شود ویروس در گوشت آلوده از بین برود؛ در نتیجه توصیه می‌کنیم اگر گوشت حیوانی که سر بریده شده را ۲۴ ساعت در یخچال نگهداری کنید جای نگرانی نبوده و می‌توانیم بعد از ۲۴ ساعت از این گوشت استفاده کنیم.
مردانی گفت: بیماری تب کنگو در کشور قابل درمان بوده و دارو‌های مورد نیاز آن وجود دارد.
دقت کنیم! در فصل گرم تابستان قرار داریم و رعایت بهداشت در این فصل از اهمیت بیشتری نسبت به فصول دیگر برخوردار است. تلاش کنیم غذا‌ها به ویژه گوش را به خوبی ب‍پزیم و خام مصرف نکنیم و با رعایت بهداشت فردی خود را در برابر ابتلا به این بیماری ویروسی مصون نگه داریم.